Ludzki byt wypełniony jest różnorodnymi przeżyciami, są sukcesy i porażki, wzloty i upadki, radości i smutki, śmiech i płacz. Nie zanosi się, by coś zmieniło się w tym względzie.
Na ziemi jest mnóstwo przykładów ludzi, którzy osiągnęli wiele sukcesów.
Aleksander Wielki był wybitnym strategiem i jednym z największych zdobywców w życiu ludzkości.
Ludwig van Beethoven był kompozytorem i pianistą niemieckim, ostatnim z klasyków wiedeńskich. Określany jest jako jeden z największych muzycznych twórców od niepamiętnych lat. Tworzył muzykę poważną.
Malarza Vincentego Van Gogha nikomu raczej nie trzeba przedstawiać. Słoneczniki z 1888 roku są jednym z najbardziej rozpoznawalnych jego obrazów, Martwa natura z kapustą i drewniakami czy Autoportret z zabandażowanym uchem i fajką.
William Faulkner jako amerykański powieściopisarz, autor opowiadań i poeta w 1949 roku został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Powieść, opowiadanie i poezja były jego dziedzinami sztuki, które go cechowały.
Winston Churchil został uznany najwybitniejszym Brytyjczykiem od niepamiętnych lat w 2002 roku w plebiscycie, którego organizatorem było BBC. Jako brytyjski polityk, mąż stanu, mówca, strateg, pisarz i historyk, malarz i dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa otrzymał zaszczyt laureata literackiej Nagrody Nobla. Ponadto został honorowym obywatelem Zjednoczonego Królestwa.
William Styron był amerykańskim pisarz w dziedzinie sztuki literatury pięknej, co doprowadziło go do stania się laureatem Nagrody Pulitzera w 1968 dzięki powieści Wyznania Nata Turnera, stworzonej rok wcześniej.
Sylvia Plath, zajmując się dziedzinami sztuki takimi jak liryka i proza, jako amerykańska poetka, pisarka i eseistka, dołączyła do poetów wyklętych. Współcześnie jest rozpoznawalna poprzez autobiograficzną powieść Szklany klosz. Poezja, którą tworzyła, zalicza się do nurtu poezji konfesyjnej. Ta znakomita postać zalicza się do jednej z zasadniczych postaci kierunku w literaturze lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych w XX wieku opisywanych mianem Konfesjonalistów.
Ernest Hemingway jako amerykański pisarz i dziennikarz stał się autorem powieści takich jak Słońce też wschodzi, Pożegnanie z bronią, Komu bije dzwon. Ponadto jest rozpoznawalny z opowiadań Śniegi Kilimandżaro i Stary człowiek i morze. Jego dziedziny sztuki, którymi były powieść z kluczem, reportaż i opowiadanie sprawiły, że stał się jednym z najwybitniejszych pisarzy XX wieku.
Vivien Leigh była aktorką teatralną i filmową pod brytyjskimi sztandarami, a jej działalność przyniosła jej miano dwukrotnej laureatki Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej za role Scarlett O’Hary w Przeminęło z wiatrem w 1939 roku i Blanche DuBois w filmowej adaptacji Tramwaju zwanego pożądaniem w 1951 roku. Ponadto rolę, gdzie użyczyła własnego wdzięku na deskach londyńskiego West Endu. Nagroda Tony stała się jej własnością poprzez udział w broadwayowskiej wersji Towarzysza.
Aktor filmowy i reżyser Peter Sellers odgrywał głównie role komediowe i to dawało mu olbrzymią rozpoznawalność w społeczeństwie.
Wielu z nas pragnęłoby osiągnąć to, co mięli powyżsi reprezentanci różnych dziedzin humanistycznych. Chociaż nie jest to artykuł w ramach przypomnienia zajęć z języka polskiego i weryfikacja wiedzy z zakresu literatury, nie jest przypadkowe poruszenie tych wątków.
Niniejsze osobistości z naszego punktu widzenia osiągnęli sporo w tym, co było całym ich życiem. Łączyło ich oprócz pasji coś jeszcze, czego nie można dostrzec gołym okiem. Poczynając od prehistorii, kończąc na dniu dzisiejszym, są aspekty, które dotyczą stanu naszej świadomości. Wspólną cechą tych indywidualności była depresja, nad którą pochylimy się w niniejszym artykule.
Nie ma człowieka na ziemi, by chociaż raz zetknął się z odczuciem smutku, co daje mu niechlubną rozpoznawalność. Smutek nie oznacza schorzenia, co warto zaznaczyć i podkreślić to, iż smutek depresyjny trwa przez dłuższy czas niż ma to miejsce w przypadku powszechnej chadry. Należy ze względu na to odróżnić depresję od jesiennej chadry.
Z powodu depresji cierpi niespełna dziesięć procent populacji w odniesieniu do osób dorosłych. Należy do tego doliczyć dzieci i młodzież, a także seniorów.
Oblicze depresji
Smutek w depresji
Smutek nie jest dobrym określeniem, który jest w stanie opisać temat depresji w sposób wyczerpujący.
Depresja jest chorobą, która jest taką jak każda inna. Podobnie jak inne, którymi są na przykład nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, grypa czy zapalenie stawów, ma swoje objawy, przyczyny i skutki.
Depresja należy do grona chorób, których nie widać, ponieważ ma związek ze stanem naszego umysłu i naszych emocji. Zdarza się ponadto cierpienie naszego ciała, ponieważ jest to choroba duszy. Skoro dusza choruje, to ciało również ma podobny stan.
Nad istotą depresji nie da się zapanować, podobne sytuacje mają miejsce w przypadku gorączki i bólem mięśni, gdy grypa doskwiera. Innym przykładem są drżenia rąk, związanych z chorobą parkinsona. Wysokie stężenie cukru we krwi również jest nie do opanowania w cukrzycy. Niedotlenienie serca, związanego z chorobą wieńcowej sprawia niemałe wyzwanie. Trudne jest opanowanie wzrostu ciśnienia dla osób zmagających się z nadciśnieniem. Tocząc bój z objawami depresji jest na pewno brak kontroli.
Depresja a choroba psychiczna
Depresja kojarzy się z głównie z psychiką, chociaż ciało również cierpi. Zaburzenia psychiczne, tworzące depresję, znajdują się w międzynarodowej kwalifikacji zaburzeń psychicznych. Te argumenty przemawiają, by choroba zajęła miejsce w grupie chorób psychicznych. Niestety ci, którym temat depresji jest nieznany, powszechnie uważają osoby chore za szaleńców, obłąkańców i z pomieszanymi zmysłami, gdy pojawia się utrata kontaktu z rzeczywistością. Jest to nieprawda, są to domeny innych zaburzeń psychicznych i warto, by temat depresji był przez nich porządnie przestudiowany.
Co jest przyczyną depresji
Depresja pojawia się w każdym wieku z różnych powodów. Z pewnością łatwo pojąć, że przyczyną depresji jest uraz psychiczny, wynikający z ogromnego wachlarza przykrych doświadczeń.
W życiu pojawia się z pewnością śmierć, odejście bliskich, problemy życia zawodowego typu utrata zatrudnienia, strata majątku, stresujące wydarzenia, przewlekłe kłopoty w pracy i w domostwach. Są to sytuacje, w których ktoś nie jest w stanie poradzić sobie z problemem.
Cierpienie na depresję towarzyszy chorobom somatycznym z pewną prawidłowością. Jeżeli choroba jest cięższa i bardziej przewlekła, wzrasta ryzyko depresji. Znakomitymi przykładami są choroby z grupy układu krążenia, neurologicznych, zaburzeń hormonalnych, a także różne infekcje.
Oblicze depresji może uderzyć nie tylko jednostki w utrapieniach, ale wręcz przeciwnie w osoby pełne zdrowia, szczęścia. Są to osoby młode, piękne i bogate, więc mają wszystko, co z jednej strony zaspokaja ludzkie żądze, a jednak czegoś brakuje. Tego typu depresja jest określana jako endogenna i jest trudno określić, co jest powodem, że ona dotyka takich ludzi.
Hipokrates nazwał depresję melancholią tą, gdzie występowała przewaga żółci czarnej. Choroba miała wynikać z tego, ponieważ przewaga żółci czarnej cechuje melancholika, który jest jednym z czterech głównych temperamentów człowieka właśnie według tego greckiego reprezentanta lekarzy.
Dziedziczenie choroby
Rozpatrując zagadnienie depresji, można pomyśleć nad tym, czy powstawanie depresji jest uwarunkowane przez naszych przodków. Część postaci choroby posiada taką ewentualność, jednak podatność na nią jest stosunkowo niska.
Istotne jest o wiele bardziej to, w jakim środowisku osoby chore przebywają, w jakim otoczeniu są wychowywani, co tworzy ich świat, gdy dorastają i jak dużo przykrych doświadczeń przysłania im świat pełen marzeń.
Z depresją nie jest tak, jak z chorobą parkinsona, gdzie w pewnym stopniu może być podłoże dziedziczne jednostki.
Objawy depresji
Zadając pytanie, jak wyjść z depresji, koniecznie trzeba omówić objawy depresji. Depresję cechują niepokojące objawy.
Jej objawy są specyficzne, gdzie pojawiają się smutek, apatia, brak radości z jakiegokolwiek powodu, brak energii, zaniedbywana aktywność fizyczna, zaniechanie rozwoju własnych pasji i zainteresowań, stronienie od spotkań z innymi ludźmi. Brak energii jest jednym ze źródeł, z których ta choroba czerpie siłę.
Dochodzi do zaburzenia nastroju. Zamiast się cieszyć życiem, powstaje obniżony nastrój, który obniża jakość życia. Obniżenie nastroju i inne objawy depresji prowadzą do obniżenia jakości życia.
Z obniżonym nastrojem dochodzi do nieuzasadnionego poczucia winy. A do tego dochodzą poczucie beznadziejności i niska samoocena.
Powstaje przygnębienie, wynikające z patrzenia z innej perspektywy na prozaiczne sytuacje. Niepokojące objawy depresji uzupełnia zmniejszenie zainteresowań, hobby przestaje mieć znaczenie.
Choroba prowadzi do izolacji społecznej, do niechęci wychodzenia do kina, czy na imprezy.
Spowolnienie ruchowe również jest domeną nie tylko ze względu na zaniedbaną aktywnością fizyczną. Powstaje też niechęć do działania, brak motywacji. Trudności w życiu zawodowym sprawiają jazdę pod górkę w dotychczasowych obowiązkach.
Panika, wraz z lękiem, uczuciem wewnętrznego napięcia cechują nie tylko zaburzenia psychiczne, lecz z depresją mają wiele wspólnego.
Ogromne znaczenie w objawach mają zmniejszony apetyt, który prowadzi do utraty masy ciała. Rzadko jest odwrotnie, by większy apetyt powodował tycie.
Niechęć do aktywności seksualnej powiązany jest ze spadkiem libido, a to jest związane z depresją.
Wypełnianie codziennych obowiązków, proces uczenia się są również utrudnione, ponieważ są trudności w koncentracji i z pamięcią.
Omawiając objawy depresji, nie sposób zapomnieć o widocznych objawach fizycznych, z którymi ludzie chorzy się zmagają. Do tej grupy można śmiało zaliczyć zaparcia, suchość w ustach, permanentne zmęczenie.
Towarzyszące bóle głowy, brzucha, w klatce piersiowej i kręgosłupa uzupełniają listę cech, które powinny wiązać się z depresją.
Zaburzenia snu
Objawy choroby muszą uzupełnić zaburzenia snu. Warto poświęcić czas na zapoznanie się z nimi.
Sen jest konieczny do normalnego i efektywnego funkcjonowania. Zaburzenia snu pozbawiają sił do walki naprzeciw zaburzeń nastroju i innych objawów choroby.
Bezsenność nie jest jedyną cechą, jest nadmierna senność, która często prowadzi do posypiania w ciągu dnia. Sen jest płytki, dochodzi do budzenia się nocą i zanim nadejdzie świt.
Problemy ze snem w połączeniu z innymi są poważnym obciążeniem dla chorego, wybijają go z rytmu dobowego, a w dodatku to, co dzieje się w organizmie człowieka odbiera mu wszystko, co jest w przeciwnym kierunku niż ku ustąpieniu objawów.
Kiedy podejrzewać kontakt z depresją
Problemy duchowe i fizyczne mogą być przejściowe, nie mając do czynienia z depresją. Jeżeli objawy depresji postępują i utrzymują się więcej niż dwa tygodnie, można już stwierdzić kroczenie ramię w ramię z depresją.
Początek z depresją
Pierwsze kroki z depresją pojawiają się są nieświadome. Ludzie chorzy przypisują objawy choroby do objawów choroby zupełnie innej niż nazywaną depresją. Objawy choroby postępują powoli i są nietypowe w niektórych przypadkach. Najpierw osoby chore skarżą się na zmęczenie, problemy ze snem, ból głowy.
Kumulacja objawów choroby, które zostały przytoczone, ze stresem każdego dnia i nadmierną pracą usypia czujność i podstępnie zaczyna niszczyć życie pacjenta.
Objawy choroby, którymi są apatia i smutek, mogą przyjść nagle jak nieproszony gość. Jednak objawy fizyczne dają o sobie znać o wiele bardziej.
Depresja maskowana
Pospolita depresja nie jest problemem, by lekarz ją zdiagnozował. Depresja może mieć skomplikowany przebieg, gdy ujawniają się sygnały trudne do interpretacji przez lekarza.
Charakterystyka opisuje wtedy depresję maskowaną bez smutku, apatii i zaniedbywana aktywność fizyczna przez spadek energii.
Depresję zaczyna manifestować bezsenność, lęk i inne fizyczne objawy, najczęściej związanymi z bólem głowy, pleców lub nerwobóli.
Duże znaczenie dla lekarza psychiatry i lekarza pierwszego kontaktu mogą mieć symptomy, pochodzące z serca lub przewodu pokarmowego.
Chorzy z lekarzem psychiatrą mają problem z niewykrytą depresją, gdyż wszystko gra na pierwsze wrażenie, nie ma przygnębienia, lecz są dolegliwości, które prowadzą doktora do wystawiania skierowania na zbędne badania z podejrzeniem choroby narządu w rzeczywistości zdrowego.
Kto może być chorym
Zachorować może na depresję osoba w każdym wieku bez względu na płeć, wykształcenie, status społeczny i dobra materialne.
Częściej są zachorowania na depresję ze strony płci pięknej i seniorów. Kobiety posiadają wrażliwszą psychikę niż mężczyźni. Z kolei osoby w podeszłym wieku zmagają się z problemami zdrowotnymi, ich motoryka jest coraz słabsza, często brakuje im już sił na realizację siebie w hobby.
Są wzmianki na temat, że osoby o nieugruntowanym życiu duchowym są na niego bardziej narażone, lecz nie ma jednoznacznej tezy na ten temat.
Depresja to nie wyrok
Kontakt z depresją nie wyklucza, by się nie cieszyć życiem w przyszłości. Jest ona wyleczalna, gdy diagnoza i leczenie depresji jest w porę, postępuje systematycznie praca nad sobą. Daje to nadzieję dla nawet osiemdziesięciu procent pacjentów na lepsze samopoczucie i jakość życia.
Podejrzenie o depresję
Jeżeli istnieją powody, by osoba miała problemy z depresją, nie należy czekać. Konieczna jest pomoc lekarza. Lepszym rozwiązaniem jest udać się do doktora i nie usłyszeć diagnozy niż funkcjonować z depresją, mając brak radości z życia. Z jednej strony każdy odczuwa obawę przed diagnozą choroby, z drugiej warto jest poznać przeciwnika swojego szczęścia, czyli właśnie choroby.
Pomoc w chorobie
Mając podejrzenie depresji i chcąc odpowiedzieć na pytanie, jak wyjść z depresji, jest jedno rozwiązanie. Udać się najlepiej do lekarza psychiatry, który jest w temacie choroby bardziej doświadczony niż ten z podstawowej opieki zdrowotnej.
Psychiatria jest specjalnością medyczną taką, jak każda inna. Wstyd przed lekarzem psychiatrą, by opowiedzieć o swojej sytuacji, jest nieuzasadniony, ponieważ jego problemy nie wyjdą poza gabinet ze względu na tajemnicę lekarską. Psychiatra dla chorego jest prawdziwym sojusznikiem, który udzieli niezbędnej pomocy w drodze powrotu do zdrowia.
Łagodniejsze przypadki i te proste w diagnostyce mogą być prowadzone przez lekarzy rodzinnych z podstawowej opieki zdrowotnej.
Leczenie depresji
Formy leczenia depresji
Myśląc o tym, jak wyjść z depresji, warto podjąć się leczeniu depresji. Odpowiedzi na to jak wyjść z depresji udziela lekarz psychiatra lub rodzinny.
W leczeniu depresji nie ma jednej drogi i jest to kwestia zależna od każdego przypadku indywidualnie.
Epizody cięższe są łatwiejsze w diagnozie ze względu na charakterystykę zaburzeń nastroju, lecz wymagają leków przeciwdepresyjnych.
Kluczowe znaczenie w leczeniu depresji jest leczenie farmakologiczne. Leki na objawy depresji są niezbędne, by odnaleźć drogę, jak wyjść z depresji. Leczenie farmakologiczne w Polsce może być przez leki od ponad dwudziestu pozycji, mających podobną skuteczność z różnicą w tolerancji.
Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne są jedną z form leczenia lekami na depresję. Leczenie przez trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne ma poza działaniem przeciwdepresyjnym funkcje przeciwlękowe, a ponadto poprawia jakość snu i niweluje problemy z nim.
Prowadząc leczenie, nie należy obawiać się uzależnienia się od leków przeciwdepresyjnych. Stosowanie leków przeciwdepresyjnych nie ma natychmiastowych efektów jak w innych przyjmowanych lekach. Korzyści z leków przeciwdepresyjnych następują po upływie dwóch tygodni. Znacznie sprawniej ulega poprawie sen, spada napięcie psychiczne i lęk.
Lżejsze przypadki skuteczniejsza jest psychoterapia, inaczej niż ma to miejsce w przyjmowanych lekach przez trudniejsze przypadki. Nie ma w tym wypadku zastosowania leczenie farmakologiczne.
W cięższych postaciach choroby może również być psychoterapia, uzupełniając leczenie farmakologiczne.
Leczenie farmakologiczne powinno być zawsze pod ścisłą kontrolą lekarza i według jego zaleceń.
Psychoterapia jest świetnym sposobem na to, jak wyjść z depresji. Ukierunkowanie na sytuacje chorego, jego problemy, błędny sposób widzenia świata to prawdziwe zalety skupiające się razem w słowo psychoterapia. Ponadto psychoterapia naucza, jak wyjść z depresji poprzez naukę życia z depresją. Psychoterapia stanowi zatem znakomitym i specjalistycznym typem rozmowy psychoterapeuty z osobą, której dokucza depresja.
Elektrowstrząsy stosuje się również w batalii z depresją jak i przy innych schorzeniach psychicznych. Wspomniane elektrowstrząsy stosuje się, gdy zaleci je lekarz w walce z lekkooporną depresją, jak i depresją z dużymi liczbami prób samobójczych.
Terapia poznawczo behawioralna
W zamiarze, jak wyjść z choroby, konieczne jest leczenie depresji, ponieważ objawy depresji mogą się nasilić.
Depresja należy do schorzeń, które można leczyć z powodzeniem psychoterapią, a często jedynie ona wystarczy, by życie pacjenta wróciło do normy, a to ma duże znaczenie w zwalczaniu choroby – nie tylko dla prób samobójczych.
Szczególnym rodzajem psychoterapii jest terapia poznawczo behawioralna. Epizody depresji się jej poddają prędzej czy później. Daje to lepsze samopoczucie i uzupełnienie farmakologicznej formy leczenia, zapobiegając też powstawaniu nowego epizodu depresyjnego. Chory, radząc sobie z obniżonym nastrojem, ma lepsze samopoczucie.
Chcąc podjąć się leczeniu depresji, warto się na nią zdecydować. Grupa tych zaburzeń psychicznych poddaje się tej terapii bez problemu, choć epizody depresji mogą być początkowo oporne.
Psychoterapia dzięki swojej innowacyjności pozwala spojrzeć na wszystko, co przytłacza z innej perspektywy. Psychoterapia jest dobrym środkiem zaradczym na choroby duszy i umysłu. Leczenie bez niej tej choroby jest trudniejsze.
Chory uczy się na niej, jak wyjść z depresji, zmieniając sposób widzenia swojego życia i sytuacji, odróżnić depresję od prawdziwego oblicza rzeczywistości, a tym samym objawów choroby.
Terapia składa się z sesji, gdzie omawiane są spojrzenia błędne na sytuację i jak dokonać ich skorygowania. Są też sesje, gdzie jest odtwarzana dana sytuacja i chory musi się z nią zmierzyć, poprawiając jednocześnie swoje błędne pojmowanie i zachowanie. Jest to tak zwana metoda przedłużonej ekspozycji.
Środek zaradczy na lęk
Depresja ma to do siebie, iż w procesie wychodzenia przeszkodą może być lęk. Depresja ma naprzeciw siebie leki, które nie tylko są przeciwdepresyjne, lecz z działaniem przeciwlękowym z niemal natychmiastowym skutkiem.
W szczególnie nasilonym lęku lekarz ma opcję przepisać leki przeciwlękowe i te na uspokojenie. Działanie tych lekarstw jest od ręki. Należy je stosować pod ścisłą kontrolą lekarza i przez krótki czas, jedynie na początku w leczeniu depresji. Są to leki uzależniające, więc okres stosowania do jednego miesiąca to absolutne maksimum.
Jak wyjść z depresji z alkoholem
Spożywanie alkoholu w leczeniu depresji może okazać się niebezpieczne, a szczególnie dotyczy to lekarstw. Leki przeciwdepresyjne są podatne na relacje z trunkiem. Alkohol osłabia działanie, więc depresja ma większe pole manewru. Depresja ujawnia się coraz bardziej i pojawiają się niepożądane działania. Sama depresja ma gorszy przebieg jako choroba.
Lepszym rozwiązaniem od alkoholu jest zadbanie o własne zdrowie w myśl o suplementach diety, lecz należy to skonsultować z lekarzem prowadzącym w walce z depresją. Mówiąc o suplementach diety, trzeba wspomnieć, że są takie, które mogą wejść z lekarstwami, toczącymi batalię z depresją.
Owe suplementy uzupełnią niski poziom witaminy D, miedzi, cynku i kwasu foliowego, ponieważ ich niedobór też zwiększa dodatkowo ryzyko schorzenia. Źródło kwasu foliowego stanowią głównie warzywa liściaste, takie jak kapusta, sałata.
Czy depresja może wrócić
W zależności od postaci depresja ma opcję powrócić i pustoszyć ludzką psychikę. Przewodnim celem w leczeniu z powodu depresji jest profilaktyka, by depresja nie zagościła na nowo w organizmie człowieka po ustąpieniu objawów, którego nazywa się mianem remisji, czyli brakiem objawów w chorobie.
Leki przeciwdepresyjne muszą być przyjmowane wystarczająco długo. Odstawienie natychmiast po ustąpieniu cech, które ma depresja, wiąże się z nawrotami. Ponadto mogą wystąpić nowe epizody depresji.
Konsultacja z lekarzem w celu odstawienia leków jest jedynym rozsądnym rozwiązaniem, by ryzyko depresji nie wzrosło i epizody depresji nie ukazały się z większą siłą niż wcześniej.
Leczenie podtrzymujące na chorobę, którą jest depresja, trwa od połowy roku do dwunastu miesięcy.
Przedwczesne odstawienie lekarstw jest najczęstszym powodem i bodźcem nawrotu, a także nowego epizodu depresyjnego.
Nowy epizod depresyjny dotyczy innego wątku w życiu chorego niż poprzedni.
Skutki depresji
Konsekwencje jakie daje depresja
Najgorszym obliczem, które ma depresja, są myśli samobójcze. Osoby, u których myśli o odebraniu sobie życia występują, są w niebezpiecznej sytuacji i są tak zdesperowane, że interwencja medyczna musi być od razu. Myśli samobójcze nie muszą skończyć się decyzją o prób samobójczych.
Pomoc najbliższych dla osoby, mającej zaburzenia nastroju, w postaci rozmowy przy usłyszeniu lub zauważeniu, że wszystko zmierza do prób samobójczych, jest bezcenna.
Strach, że interwencja może doprowadzić do skutku targnięcia się na własne życie przez chorego, jest niemądry. Rozmowa przyniesie ulgę dla cierpiącego.
Należy w okolicznościach tego typu myśli niezwłocznie udać się do psychiatry.
Depresja oddziałuje nie tylko na cierpiącego, ale jego życie rodzinne i życie zawodowe również ma uniemożliwione normalne funkcjonowanie.
Depresja kolidująca z innymi schorzeniami nie jest dla nich obojętna, pogarszając jej przebieg i zaostrzając symptomy, ból i cierpienie.
Depresja a osobowość
Niepokojące objawy depresji nie oddziałują na osobowość chorego, lecz zmieniają jedynie to, jak widzi on otaczającą go rzeczywistość.
Depresja, stanowiąc cierpienie dla pacjenta, wpływa na niego, czyniąc go wrażliwym na drugiego człowieka.