Aby kąpiel była miła i bezpieczna, a delikatna skóra dziecka prawidłowo pielęgnowana, należy zachować podstawowe zasady, które można streścić w następujących podpunktach:
Podstawowe założenia bezpiecznej kąpieli
• Dystrybucja i transport wody przez powierzchniowe warstwy skórne dobitnie różnią się miedzy dorosłymi i dziećmi. Funkcja bariery skórnej jest kluczowa dla niemowląt. Z tego powodu higiena i pielęgnacja skóry niemowląt powinna być właściwa i dostosowana do ich wieku.
• Kąpiel powinna odbywać się w ciepłym i bezpiecznym miejscu.
• Aby uniknąć zakażeń drobnoustrojami, wanienka, zabawki i mata do kąpieli powinny być dezynfekowane przed kąpielą. Stanowią one potencjalne źródło kolonizacji takimi drobnoustrojami jak pałeczka ropy błękitnej (P. aeruginosa).
• Temperatura wody powinna wahać się w granicach 36°C – 37,5°C. Temperatura ta jest zbliżona do temperatury ciała. Aczkolwiek niektórzy lekarze rekomendują nieco niższe temperatury korespondujące z temperaturą skóry (34°C – 36°C). Przed umieszczeniem dziecka w kąpieli woda powinna być równomiernie wymieszana w celu wyrównania jej temperatury w obrębie całej wanienki.
• Temperatura pomieszczenia powinna wynosić 22°C – 24°C. Chociaż nie ma badań dotyczących właściwej temperatury pomieszczenia, w którym odbywa się kąpiel małego dziecka, to wydaje się być uzasadnione utrzymywanie jej na wspomnianym powyżej poziomie. Aczkolwiek, według niektórych badaczy, korzystnym może być zbliżenie jej do temperatury skóry i wówczas należy przyjąć za słuszną temperaturę wyższą, np. 28°C.
• Wysokość wody powinna zazwyczaj sięgać do bioder dziecka (około 5cm)
• Aby utrzymywać temperaturę ciała, powinno się dziecko okrywać myjką/pieluszką albo ochlapywać jego tułów wodą. Inna alternatywą jest zanurzenie całego ciała dziecka w wodzie z wyłączeniem głowy i szyi. Ewentualnie, niemowlę może być myte myjką w pozycji półsiedzącej. Nie powinno się myjką pocierać skóry dziecka, tak aby nie uszkodzić delikatnego naskórka. Alternatywą dla myjek są gąbki, jednak podczas ich stosowania istnieje zwiększone ryzyko kolonizacji grzybiczej lub bakteryjnej, więc nie są one rekomendowane.
• Jeżeli do kąpieli w wanience stosuje się olejki do kąpieli należy w niej umieścić matę przeciwpoślizgową.
• Ponieważ znaczny spadek temperatury dziecka może nastąpić już 10 min po kąpieli, należy natychmiast po niej delikatnie osuszyć skórę dziecka przez dotykanie ręcznikiem, unikając pocierania, a następnie szybko je ubrać, zwracając uwagę na to, aby ubranka nie były wilgotne.
• Dziecko nie może być zostawiane samo w kąpieli, a małe dzieci nie powinny być dopuszczane do mycia niemowląt.
Stosowanie preparatów kosmetycznych
• Akcesoria do kąpieli i pielęgnacji po niej powinny być wcześniej przygotowane. Przed włożeniem do wanienki należy położyć je w zasięgu ręki. Jeśli rodzic zapomni o czymś, idąc po dany przedmiot powinien zawinięte w ręcznik dziecko zabrać ze sobą.
• Można (a nawet należy) wprowadzić preparaty myjące tak szybko jak tylko odpadnie kikut pępowiny.
• Jeśli do kąpieli stosowane są olejki i płyny natłuszczające, to w celu zachowania właściwości powlekających związanych z tworzeniem filmu, nie należy łączyć ich z detergentami.
• Jeśli stosuje się mydła, powinny być to mydła dla niemowląt i małych dzieci. Mydła dla dorosłych mają odmienne pH i mogą wysuszyć i podrażnić delikatną skórę.
• Do kąpieli niemowląt, jak również podczas pielęgnacji po kapieli, należy używać preparatów przebadanych dermatologicznie, dopuszczonych do stosowania dla tak małych dzieci – preparatów o udokumentowanym profilu bezpieczeństwa i tolerancji.
• Praktyki dotyczące pielęgnacji skóry powinny zachowywać integralność skóry, zapobiegać narażeniu na toksyny i zwracać szczególną uwagę na wyjątkową wrażliwość skóry dziecka w sytuacji jej ekspozycji na czynniki chemiczne.
• Po kąpieli należy zadbać o nawilżenie całej skóry dziecka odpowiednimi preparatami (najlepiej przeznaczonymi do skóry suchej, wrażliwej i alergicznej), zwłaszcza gdy po kąpieli obserwowane są zmiany takie jak suchość, pęknięcia, czy łuszczenie.
• W ciągu całego dnia buzię dziecka należy obmywać z resztek pokarmu wykorzystując do tego najlepiej wodę mineralną z delikatnym środkiem myjącym, pamiętając o następowym jej nawilżeniu odpowiednim emolientem.