Wigilia to bardzo rodzinny czas, w którym przygotowuje się dużo potraw. Dobrze jest zatem wiedzieć, skąd się wzięła tradycja 12 potraw wigilijnych i jak jest ich symbolika? Dzięki temu będziemy mogli wiedzieć, jakie potrawy są potrzebne na stole wigilijnym.
Dlaczego tak ważne jest świętowanie w Wigilię przy dwunastu potrawach?
Warto dodać, że taka tradycja ma także związek z dwunastoma miesiącami roku. Było to podziękowanie za to, że w ciągu całego roku można było zjeść obficie. Następnie również wiąże się dwanaście potraw z ostatnią wieczerzą i stąd potrawy dostały religijne znaczenie. Dwanaście potraw kojarzone jest również dwunastoma apostołami, którzy towarzyszyli Jezusowi w ciągu jego życia. Najczęściej jednak mówi się o tym, że dwanaście potraw, jest kojarzone niejako z ostatnią wieczerzą i ma ono bardzo głębokie znaczenie religijne. Należy też pamiętać, że jest przesąd, by spróbować wszystkich dwunastu potraw, by był dobrobyt w domu na kolejny rok.
Jakie dwanaście potraw powinny znaleźć się na stole wigilijnym?
Należy też mieć na uwadze, że potrawy wigilijne mogą się od siebie różnić w zależności od tego, w jakim regionie się mieszka. Jednak najczęściej potrawy, które się wymienia to:
- Zupa grzybowa,
- Pierogi z kapustą i grzybami,
- Kutia,
- Kompot z suszonych owoców,
- Karp na różne sposoby,
- Sałatka jarzynowa,
- Kapusta z grochem,
- Śledź na różne sposoby,
- Ryba po grecku,
- Makowiec,
- Kapusta z grzybami,
- Barszcz czerwony z uszkami.
W niektórych rejonach dodaje się także pieczarki faszerowane, które są traktowane jako jedna z potraw na przykład zamiast makowca, który podaje się po pasterce. Często również można spotkać zamiast pierogów z grzybami i kapustą, krokiety, które są podawane bez mięsa. Nie w każdym rejonie Polski jest również podawana kutia, którą można zastąpić gołąbkami z kaszą i grzybami. Jednak obojętnie od tego, w jakim rejonie kraju się mieszka, to zawsze musi być na stole wigilijnym położone dwanaście potraw, które każdy domownik i gość musi spróbować.
Jaka jest symbolika poszczególnych potraw wigilijnych?
Dobrze jest znać także poszczególną symbolikę dań, które wykłada się na wigilijny stół. Najczęściej jako pierwsze danie jest podawana zupa grzybowa lub barszcz czerwony z uszkami, dlatego dobrze jest poznać ich znaczenie.
Zupa grzybowa
Gdy podajemy na stole wigilijnym zupę grzybową, to gwarantujemy domownikom zdrowie, siłę oraz trzeźwość umysłu. Dzięki takiej zupie każdy domownik będzie miał siłę, by przetrwać kolejny rok.
Barszcz czerwony z uszkami
Barszcz wigilijny z uszkami zapewnia domownikom i gościom urodę oraz długowieczność. Dlatego też jest to zupa, którą warto spróbować, by można było żyć jak najdłużej i czerpać z życia jak najwięcej.
Pierogi z kapustą i grzybami, kapusta z grochem i kapusta z grzybami
Te dania nie mają szczególnej symboliki, jednak od dawna przypisuje się grzybom magiczną moc, która ma pomóc rozwiązać różne problemy zdrowotne oraz prywatne, czy w życiu zawodowym. Warto też dodać, że wierzono, iż kapusta ma życiodajną moc, dzięki której wszystko budzi się do życia.
Kutia
Ziarna pszenicy, które są składnikiem kutii, to symbolizują świętość i mogą także odnosić się do tego, by czynić bliźnim dobro. Mak, który może być w kutii, symbolizuje natomiast dobrobyt i bogactwo.
Kompot z suszonych owoców
Kompot ze śliwek, jabłek, gruszek symbolizuje szczęście i powodzenie w różnych życiowych sprawach. Jabłka są także symbolem życia, obfitości a śliwki dodają energii.
Karp na różne sposoby oraz śledź na różne sposoby, czy ryba po grecku
Karp i śledź, czy ryba po grecku mają znaczenie religijne i odnosi się do odrodzenia i pokonania śmierci. Oznaczają także obfitość, płodność i długowieczność.
Sałatka jarzynowa
Ziarenka fasoli mają symbolizować dostatek, zdrowie i długowieczność. Taka sałatka jarzynowa jest również kojarzona, z tym że przynosi domownikom płynność finansową.
Makowiec
Makowiec podobnie jak kutia, w której są także ziarna maku, ma symbolizować dobrobyt oraz bogactwo.
Dlatego też znaczenie potraw wigilijnych jest bardzo ważne, gdyż każda wierząca osoba przykłada ogromną wagę do tego, by mieć te wszystkie dania na wigilijnym stole. Co ważne są to tradycje często przekazywane z pokolenia na pokolenie. Mimo iż obecnie są różne możliwości przygotowywania takich potraw, to te szczególne dania zazwyczaj robione są wedle przepisów, które dostało się babci, czy dziadku tak, by utrzymać tradycję.
Jakie są jeszcze tradycje wigilijne?
Warto wspomnieć o opłatku, który nie jest zaliczany jako danie wigilijne, ale jednak jest obecny w każdym katolickim dom w trakcie Wigilii. Opłatek jest dzielony na ilość domowników i gości, którzy przybyli na kolację. Jest on dzielony pomiędzy sobą wraz ze składanymi życzeniami. Wszystko to odbywa się przed rozpoczęciem kolacji. Najczęściej są to białe opłatki, które są symboliką pojednania i zażegnania wszelkich kłótni pomiędzy domownikami czy gośćmi. Dzięki temu można z czystym sercem i sumieniem przystąpić do kolacji wigilijnej. Warto też dodać, że na wsiach często także gospodarze dzielą się opłatkiem ze swoimi zwierzętami. Są także do tego przeznaczone specjalne opłatki o różnych kolorach.
Wigilia to święto, które jest bardzo rodzinne i podczas którego można się najeść do syta. Dobrze jest jednak wiedzieć, w jakim celu są umieszczane dane potrawy. Dzięki temu możemy dalej przekazywać tak ważne tradycje. Warto też dodać, że w niektórych domach pod obrus wigilijny wkłada się sianko, które ma symbolizować szczęście i udany rok. Najczęściej sianko umieszczane jest w rogu stołu. Należy również pamiętać o pustym talerzu, który zostawia się dla zbłąkanego wędrowca. Taki pusty talerz może również symbolizować osoby, które odeszły spośród nas i chcemy, by w ten ważny wieczór, były niejako z nami obecne. W niektórych domach wkłada się do takiego pustego talerza kluski, które mają symbolizować gotowość w razie przyjścia niespodziewanego gościa do jego przyjęcia.